09 augustus 2021

‘Wij jonge mannen moeten niet zijn zoals de generatie voor ons’ 

Terug naar nieuwsoverzicht

Respect dwing je af met geweld. Tenminste, zo denken veel mannen in Bolivia. Vooral vrouwen zijn slachtoffer van dit geweld. Ook verpleegkundestudent Efraín Orepocanga Zipepe was gewelddadig. Maar tijdens een intensieve workshopserie werd hij zich bewust van zijn eigen machogedrag en leerde hij dat mannelijkheid en kwetsbaarheid samen kunnen gaan. Nu wil hij andere jongeren hetzelfde leren. ‘Als we een nieuwe generatie willen zonder geweld en vrouwenmoord, moeten wij de opvattingen van jongeren veranderen voor het geweld begint.’

In Bolivia wordt elke drie dagen een vrouw vermoord. En minstens zeven van de tien vrouwen krijgt te maken met huiselijk geweld. Het is een gevolg van de Boliviaanse machocultuur die mannen en vrouwen in Bolivia van generatie op generatie doorgegeven krijgen. Vrouwen moeten onderdanig zijn en mannen mogen hun kwetsbaarheid niet laten zien.

Als we een nieuwe generatie willen zonder geweld en vrouwenmoord, moeten wij jongeren veranderen voor het geweld begint. Efraín Orepocanga Zipepe

Machismo

Efraín Orepocanga Zipepe groeide ook op met machogedrag en geweld in zijn omgeving. ‘Mijn grootvader was een macho, mijn grootmoeder deed al het werk. Al mijn ooms zijn gewelddadig naar mijn tantes en op straat zag en zie ik niets anders.’ Zelf was Efraín ook agressief naar voornamelijk vrouwen. ‘Huishoudelijke klussen vond ik altijd typische dingen voor vrouwen. Als mijn zus haar werk niet goed deed, schreeuwde ik naar haar. Ik schreeuwde ook tegen mijn juf als ze niet deed wat ik wilde.’

Zoals gebruikelijk in Bolivia kreeg Efraín het machogedrag en geweld mee vanuit zijn omgeving.

Weinig kansen

Efraín woont in het Boliviaanse stadje Ascensión de Guarayos, aan de rand van het Amazonegebied. De inheemse gemeenschappen hier worden langzaam beroofd van hun land, hun bronnen, gewoontes en cultuur. Voor vrouwen en jongeren is er weinig werkgelegenheid. Efraín is ervan overtuigd dat dit machogedrag versterkt. ‘Er zijn te weinig kansen voor jongeren. De meesten gaan na school werken in een zagerij of timmerwerkplaats. Of ze worden taxichauffeur. Ze volgen de vaste gewoonten van de generaties voor ons, drinken veel alcohol en worden daardoor extra gewelddadig.’

We volgen de vaste gewoonten van de generaties voor ons, drinken veel alcohol en worden daardoor extra gewelddadig. Efraín

Workshops

Zelf ontvluchtte Efraín dit leven. Dankzij een beurs studeert hij verpleegkunde in een andere stad. Daar volgde hij workshops bij een samenwerkingspartner van Mensen met een Missie over culturele opvattingen en gewoontes, leiderschap en machismo. Efraín leerde over de gelijkheid tussen mannen en vrouwen en de rollen die ze vervullen. Tegelijkertijd veranderde zijn thuissituatie en mede daardoor zijn kijk op rollenpatronen. ‘Ik hielp thuis nooit met koken of afwassen. Maar toen mijn moeder ziek werd, moest ik wel meehelpen en dingen doen die mijn moeder altijd deed. Ik moest het huis schoonmaken, koken, kleren wassen, naar de markt, medicijnen voor mijn moeder halen. Dat deed ik nooit, maar nu moest het wel.’

Als ik nu merk dat ik emotioneel word in bijvoorbeeld een discussie, herken ik dat en doe ik een stap terug. – Efraín

De workshops en de situatie thuis zetten Efraín aan het denken over leiderschap en machismo. Hij zag in dat mannen ook moeten meehelpen in het huishouden. En dat het belangrijk is om je emoties te leren beheersen. ‘Ik sprak nooit met iemand over machismo. De trainer van de workshop leerde mij nadenken over rollenpatronen en wat het betekent om man te zijn. Ik zie nu in dat daar geen agressie bij hoort. Als ik nu merk dat ik emotioneel word in bijvoorbeeld een discussie, herken ik dat en doe ik een stap terug. Dan ga ik even lopen in de natuur om mijn gedachten op een rij te zetten.’

Efraín wil graag een leider worden voor de jongeren in zijn gemeenschap, om ervoor te zorgen dat hij en zij het geweld tegen vrouwen niet voortzetten.

Diepgewortelde opvattingen

Deze nieuwe inzichten inspireerden Efraín om zijn boodschap te verspreiden. Maar toen hij familie bezocht en erover probeerde te praten, merkte hij hoe diepgeworteld bepaalde opvattingen zijn. ‘Mochten mijn zussen ooit een partner krijgen die gewelddadig tegen ze is, zou ik met deze mannen willen praten. Maar toen ik mijn zussen dat vertelde werden ze kwaad. Het lijkt wel alsof ze het normaal vinden om met geweld behandeld te worden.’

Toch blijft Efraín doorgaan, ook al weet hij dat het een lange strijd zal zijn om deze patronen te doorbreken. ‘Ik weet dat mijn neven en nichten ook met het huiselijk geweld van hun vaders te maken hebben. Als ik bij ze ben, praat ik daarover met ze. Dan probeer ik ze te laten nadenken over de rollen van mannen en vrouwen binnen het huishouden. Dat vind ik belangrijk omdat ik weet dat er op school nauwelijks over gesproken wordt.’

Leider

Efraín wil graag een leider worden voor de jongeren in zijn gemeenschap, om ervoor te zorgen dat hij en zij het geweld tegen vrouwen niet voortzetten. ‘Ik besef dat een goede leider mannen én vrouwen moet kunnen begrijpen. Nu wil ik graag nog meer leren zodat ik mijn gemeenschap kan helpen. En alle jongeren kan verenigen om onze samenleving vol geweld te veranderen.’

Laten wij jongeren ons verenigen om deze samenleving vol geweld te veranderen. – Efraín Orepocanga Zipepe

Vrouwen weerbaar maken tegen geweld is niet voldoende. Daarom richt Mensen met een Missie zich in Bolivia niet alleen op vrouwen, maar ook op mannen. Efraín droomt ervan dat jongeren zich verenigen om een einde te maken aan geweld in hun samenleving. Wij werken aan die droom door een netwerk van ambassadeurs op te zetten. Een netwerk van jonge mannen die de boodschap van gelijkheid verspreiden onder leeftijdgenoten, hun familie en directe omgeving. Dat doen we onder andere met workshops, zoals die Efraín volgde. We trainen een nieuwe generatie die zich inzet voor verandering. U draagt met uw donatie bij aan de droom van Efraín.