Lopen voor gerechtigheid
Zondag 3 en maandag 4 april 2016 liep ik samen met collega’s van FrayBa mee in een pelgrimstocht van de organisatie Xinich (mieren in Tseltal). Zij strijden onder andere tegen de al 10 jaar durende straffeloosheid na een gedwongen verplaatsing in de gemeenschap Viejo Velasco in 2006. Daarbij werden 4 mensen vermoord en 4 personen zijn nog steeds vermist. Daarnaast zijn er arrestatiebevelen uitgegeven tegen een aantal slachtoffers van de verplaatsing. Tijdens de pelgrimstocht nam ik een filmpje op waarin Manuel Pérez, vertegenwoordiger van Xinich, uitleg geeft over de reden van de pelgrimstocht. Vanwege de straffeloosheid hebben de familieleden van de slachtoffers de zaak ingediend bij de inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten. In deze video (met Engelse ondertiteling) leggen de familieleden uit waar hun strijd om draait.
Een caracol als wekker
Om 5.00 uur ‘s ochtends starten de pelgrims met lopen. Er wordt steeds op de caracol, de schelp geblazen om aan te geven dat we eraan komen.
Zondagochtend om 4 uur worden we wakker gemaakt door het geluid van een caracol, een schelp. Pater Juan Pablo laat ons weten dat het tijd is om op te staan. Om 4.30 uur is er een gebed om kracht te vragen voor de 6 dagen durende pelgrimstocht. De tocht begint om 5 uur, met vooraan de virgen de Guadalupe, de maagd van Guadalupe, die Mexico beschermt. Onderweg krijgen we rijst, bonen, tortilla’s en koffie, genoeg energie om door te lopen! Al snel krijg ik ontzettend pijn in mijn lies, ik kom achteraan in de stoet terecht waar Miguel (69) loopt met zijn wandelstok. Ik raak met hem in gesprek. Ondanks de pijn kan ik nu niet stoppen. Miguel heeft twee hele slechte knieën maar loopt al jaren om gerechtigheid te eisen. Hij is een van de oprichters van Xinich. In 1991 liep hij in 52 dagen van Palenque naar Mexico-Stad om vrijlating te eisen voor 100 onschuldige indianen. “Ondanks dat mijn knieën pijn doen ga ik door met lopen. Ik doe dit voor mijn kinderen en kleinkinderen.”
De pelgrims met achteraan Miguel (69), een van de oprichters van Xinich.
Vrolijke ontvangst in El Jardín
Na ongeveer 30 km lopen komen we aan in de gemeenschap El Jardín. We worden ontvangen door een processie met muziek en vrouwen die onze optocht zegenen met wierook. Als we het kerkje binnen gaan vallen mij meteen de kleurrijke decoratie en discoslingers op. Ook de pater met zonnebril maakt indruk op mij. We worden allemaal voorgesteld met applaus en er wordt gezongen en gedanst (bekijk hier een filmpje). Daarna krijgen we kippensoep met tortilla’s en koffie en kunnen we uitrusten. ‘s Avonds verga ik nog steeds van de pijn maar ik kan natuurlijk geen nee zeggen als ik ten dans word gevraagd!
Mis in de kerk van El Jardin, Chiapas, Mexico.
Een lange, bergopwaartse tocht
De volgende dag laat om 4.30 uur het geluid van de caracol weten dat het weer tijd is om op te staan. Ook vandaag regent het. Het is een zware, voornamelijk bergopwaartse tocht. Af en toe is er een pauze om bonen en tortilla’s te eten en een beetje koffie en pozol te drinken, de typische Mexicaanse maisdrank. Onderweg zie en voel ik de militarisering van Chiapas in de praktijk nu wel erg duidelijk. Een konvooi met daarop militairen met een enorm wapen op een schietschijf. Je krijgt de indruk dat ze die elk moment op ons kunnen richten. De meeste pelgrims lopen op plastic slippers en al snel moeten er meerdere verzorgd worden met pleisters. Onderweg praat ik ook met de jongeren. Als docent ben ik benieuwd of ze naar school gaan. De twee meiden van 13 en 17 jaar hebben de lagere school niet afgemaakt, er is te veel werk in de winkel en het internetcafé. De jongens achteraan konden niet naar de middelbare school omdat die er niet is in hun dorp. Na een lange dag lopen komen we om ongeveer 17.00 uur aan in Jerusalén. Ook hier worden we ontvangen met muziek en wierook. De mix van prehispaanse muziek en de typische Mexicaanse kerkmuziek maakt indruk op mij (bekijk hier een filmpje). De processies komen samen en de mensen lopen eerst 4 rondjes om het kerkje. Na de mis in Tseltsal krijgen we bonen, tortilla’s en koffie. De pelgrims hebben nu nog 4 dagen te gaan. Wij rijden rond 18.00 uur weer terug naar San Cristóbal waar we rond 23.00 uur aankomen. Het was voor mij een grote eer om met de pelgrims mee te mogen lopen in hun strijd voor gerechtigheid!
De gemeenschap van Jerusalén en de pelgrims van Xinich lopen samen 4 rondjes om de kerk.
Lees hier een verslag van de pelgrimstocht in het Spaans.
