Experts en beleidsmakers bespreken oplossingen voor polarisatie 

Vanuit een volgeboekt Nutshuis in Den Haag klonk op donderdag 14 november een krachtige boodschap: dialoog en samenwerking zijn de sleutels tot het overbruggen van de groeiende kloof in onze samenleving. Tijdens de Expertmeeting ‘Van Polarisatie naar Verbinding’, georganiseerd door Mensen met een Missie en de Universiteit Utrecht, deelden beleidsmakers, academici en maatschappelijke professionals inzichten om vertrouwen te herstellen in een steeds verder verdeelde maatschappij.  

Nederlanders lijken steeds meer tegenover elkaar te staan. Recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau toont aan dat maar liefst 60% van de Nederlanders zich zorgen maakt over toenemende polarisatie in onze samenleving. De recente gebeurtenissen in Amsterdam tonen hoe diep polarisatie onze samenleving raakt. Thema’s als migratie worden ingezet als wapen om gemeenschappen te stigmatiseren, en terwijl harde stemmen het debat domineren, dreigt de samenleving verder te splijten.  

Polarisatie doorbreken met dialoog  

“Polarisatie start klein, maar als we niet vroeg ingrijpen, splijt het onze samenleving en kost het jaren om te herstellen” waarschuwde Bulama Bukarti, een Nigeriaanse analist die opgroeide tussen Boko Haram leiders en zich specialiseert in sociale cohesie. Tijdens de expertmeeting legde Bukarti een verontrustende parallel tussen de situatie in Nigeria en de groeiende verdeeldheid in Nederland. Hij beschreef hoe een gebrek aan communicatie tussen gemeenschappen een vacuüm creëerde, waarin wantrouwen kon groeien. Dit wantrouwen bleek een voedingsbodem voor extremistische groeperingen zoals Boko Haram, in korte tijd van drie leden uitgroeide tot een beweging die duizenden doden en miljoenen ontheemden veroorzaakte. Het was opvallend hoe eenvoudig de dynamiek van opbouwende spanningen in Nigeria eenvoudig te spiegelen is aan de situatie in Nederland. “Neem kleine verschillen waar en handel op tijd. Het is de interactie die menselijkheid creëert.”  

Tijdens de paneldiscussie onderstreepte D66-senator Fatimazhra Belhirch het belang van dialoog en diversiteit binnen de besluitvorming. “We moeten luisteren naar wat er speelt in de samenleving en het beleid daarop afstemmen om echte verbinding te realiseren,” benadrukte ze. “Daarvoor is het nodig om de samenleving te betrekken in besluitvorming.”  

Politiek en media in een verdeelde samenleving 

Uit de bijdragen van Bea ten Tusscher (speciaal gezant voor religie en levensovertuiging), Simon Polinder (onderzoeker aan de Universiteit Utrecht) en tijdens de paneldiscussie werd het belang van empathie en nieuwsgierigheid benadrukt, evenals de invloed van politiek en media op een polariserende samenleving. Dit laatste werd onderstreept door Imam Shamier Madhar, die met het oog op de recente gebeurtenissen in Amsterdam de polariserende impact van de politiek en media op veelzeggende wijze zag ontvouwen. “De journalistiek heeft de afgelopen dagen het land verder uit elkaar gerukt,” stelde Shamier Madhar. “Door niet de feiten maar de politiek te volgen, heeft de media schade veroorzaakt die het nu moet herstellen.” Hij eindigde met een krachtige oproep aan de regering: “U bent medeverantwoordelijk voor wat er vandaag de dag gebeurt.” 

Workshops 

Verder werden er tijdens de workshops diverse technieken en strategieën gedeeld waarmee deelnemers in hun eigen context kunnen werken aan het verminderen van spanningen tussen bevolkingsgroepen, zoals de Interfaith Experience van Mensen met een Missie. Deelnemers ontvingen inzichten over hoe dialoog effectief kan worden ingezet om tegenstellingen te overbruggen en vooroordelen te doorbreken.  

Rick van der Woud, directeur van Mensen met een Missie: “De Expertmeeting toonde dat we niet alleen staan in onze strijd tegen polarisatie. Het gesprek tussen experts en veldwerkers vanuit verschillende disciplines was een waardevolle uitwisseling van ideeën en ervaringen, wat noodzakelijk is om veranderingen te realiseren.”