Door Dwi Rubiyanti Kholifah (Ruby) 

Toen ik aankwam in New York voor de 69e sessie van de Commission on the Status of Women (CSW69), was het niet alleen mijn koffer die ik bij me had. Ik bracht de verhalen mee van de vrouwen met wie ik in Indonesië heb gewerkt, de visie op geloofsgebaseerde rechtvaardigheid die mijn pad heeft gevormd, en de hoop dat bijeenkomsten zoals deze beter zullen luisteren naar gelovige vrouwen. 

Als secretaris-generaal van het Asian Muslim Action Network (AMAN) werk ik aan het versterken van vrouwenstemmen in religieuze ruimtes – van landelijke gemeenschappen tot internationale podia. CSW69 bood mij een zeldzame kans om niet alleen over vrouwen te spreken, maar met hen. Als onderdeel van de JISRA-delegatie, samen met veertien andere inspirerende vrouwelijke religieuze leiders uit Afrika en Azië, werd ik eraan herinnerd hoe krachtig het is wanneer onze persoonlijke ervaringen de wereldagenda vormgeven. 

Van klaslokalen tot conferentiezalen 

In mijn thuisland Indonesië coördineer ik de Women’s Schools for Peace en faciliteer ik interreligieuze dialogen tussen vrouwelijke moslimleiders in Zuidoost-Azië. Ik heb gezien hoe theologische leerstellingen, wanneer ze worden herinterpreteerd vanuit een genderrechtvaardig perspectief, een bevrijdende kracht kunnen zijn in plaats van een beperkende. 

Met deze bril kwam ik naar CSW69. Niet alleen als deelnemer, maar als iemand die zich al jaren inzet om de opvatting dat religie en gendergerechtigheid elkaar uitsluiten, te weerleggen. Tijdens ons bezoek in New York deelde onze delegatie concrete verhalen van verandering—van genezingsinitiatieven in door conflict getroffen gebieden tot geloofsgebaseerde campagnes tegen gendergerelateerd geweld. Deze verhalen zijn geen theorieën. Het zijn getuigenissen – bewijs dat vrouwen hun gemeenschappen nu al van binnenuit transformeren binnen religieuze kaders. 

Wat mij opviel, is dat deze wereldwijde gesprekken vaak dezelfde vragen oproepen als die we op lokaal niveau tegenkomen: Wie bepaalt wat gerechtigheid is? Wie mag spreken binnen religieuze interpretaties? En hoe maken we de stap van uitsluiting naar inclusie? 

Theologie door de ogen van vrouwen 

Tijdens een van de panelsessies deelde ik een citaat van Dr. Nur Rofiah, een Indonesische geleerde die mij blijft inspireren: 

 “Het is onmogelijk dat God verzen zou openbaren die het lijden van vrouwen alleen maar vergroten…” 

Dit raakt aan mijn diepe overtuiging dat rechtvaardigheid moet worden vormgegeven door de mensen die te lang buiten het gesprek zijn gehouden. Te lang is theologie gevormd door mannelijke ervaringen en perspectieven. Maar vrouwen, die leven met menstruatie, geboorte, zorg en eindeloze toewijding, dragen een andere wijsheid. Gerechtigheid wordt menselijker, eerlijker en vollediger wanneer die wordt herijkt vanuit het leven van vrouwen. 

Dit is de benadering die we hanteren bij het Indonesische Congres van Vrouwelijke Ulama (KUPI): het herinterpreteren van heilige teksten vanuit de ervaringen van vrouwen. Bij CSW69 zag ik dat dit niet alleen in Indonesië gebeurt. Van Nigeria tot Pakistan, van Brazilië tot Mali: vrouwen van geloof heroveren religieuze ruimtes – niet door tradities te breken, maar door de meest compassievolle principes ervan te belichamen. 

Een gedeeld podium, een sterkere beweging 

Deel uitmaken van deze delegatie ging over meer dan alleen spreken op evenementen, het ging om gezien worden. Een van onze sessies, georganiseerd in het VN-gebouw samen met de Indonesische overheid, resulteerde in een uitpuilende zaal. Diplomaten, VN-functionarissen en leiders uit het maatschappelijk middenveld kwamen luisteren naar vrouwelijke religieuze actoren. Niet als symbolen, maar als veranderaars. 

Het was ontroerend om te zien hoe de erkenning groeide gedurende de week. We vroegen geen toestemming. We boden perspectief, wijsheid en praktijk. Onze bijdragen waren niet alleen welkom, ze waren nodig. 

Buiten de officiële sessies vonden de meest betekenisvolle momenten plaats in de tussenruimtes: gesprekken tot diep in de nacht, gedeelde gebeden, tranen van herkenning en uitbarstingen van gelach. We bouwden niet alleen netwerken, we bouwden solidariteit. 

De weg vooruit 

CSW69 bevestigde dat vrouwen van geloof niet aan de zijlijn staan; we wijzen de weg. Maar om vooruit te blijven gaan, hebben we meer nodig dan zichtbaarheid. We hebben duurzame partnerschappen nodig. We hebben democratische ruimtes nodig waarin vrouwen zonder angst kunnen spreken. En de wereld moet erkennen dat religieuze actoren, vooral vrouwen, geen obstakels voor gendergelijkheid zijn. Wij zijn de architecten ervan. 

De beweging begint of eindigt niet in New York. Ze leeft al in het werk van moeders, docenten, geleerden en activisten die kracht putten uit hun geloof en dat omzetten in actie. Maar wanneer internationale podia dit werk erkennen en versterken, versnelt dat onze collectieve reis. 

Ik keer terug naar huis. Niet met antwoorden, maar met nieuwe vragen, diepere verbindingen en een sterkere vastberadenheid om door te zetten. Want het pad naar gerechtigheid is niet geplaveid met theorie, maar met de stappen van degenen die het elke dag bewandelen. 

En vrouwen van geloof: wij bewandelen dat pad samen.