28 augustus 2024

Bouwen aan vrede in Noord-Kameroen

Terug naar nieuwsoverzicht

Het noorden van Kameroen heeft te maken met een snel veranderend religieus landschap, waarin de opkomst van strenggelovige christelijke en islamitische bewegingen de spanningen tussen religieuze groepen versterkt. Deze dynamiek, gecombineerd met lokale etnische conflicten en het aanhoudende geweld van Boko Haram, heeft geleid tot een gevaarlijke situatie van onveiligheid en intolerantie. Tegen deze achtergrond voerden wij de afgelopen jaren, samen met de Human Security Collective en lokale partners, het Freedom of Religion and Belief (FoRB) III-project uit om de spanningen te verminderen en de religieuze tolerantie te bevorderen.

Het probleem

In Noord-Kameroen leven mensen dagelijks met de angst en gevolgen van diepgewortelde religieuze spanningen en geweld, dat extra versterkt wordt door de terreur van Boko Haram. Christenen en moslims leven gescheiden, wantrouwen elkaar en vermijden contact uit vrees voor geweld of uitsluiting. Families worden verscheurd door deze verdeeldheid; het is bijna onmogelijk om te trouwen met iemand van een andere religie zonder door je familie te worden verstoten. Kinderen groeien op in een klimaat van angst, waar het normaal is om vijandig te zijn naar mensen van een andere religie. Deze dagelijkse realiteit houdt gemeenschappen gevangen in een vicieuze cirkel van haat en wantrouwen, waardoor vreedzaam samenleven bijna onmogelijk lijkt.

Abakar

“Vanwege Boko Haram werd ik bang voor moslims,” vertelt Abakar, een 26-jarige katholiek uit Godola. Hij groeide op in een dorp waar christenen en moslims elkaar mijden uit angst en wantrouwen. “Het is vrijwel onmogelijk om met iemand buiten je eigen gemeenschap om te gaan. En trouwen buiten je eigen religieuze groep? Dat betekent verstoting door je familie,” legt hij uit. “Er was altijd ruzie over wie de nieuwe districtschef moest worden: moslims wilden een moslim, christenen wilden een christen. Ze kwamen er maar niet uit,” zegt Salihou, een 29-jarige moslim. “Mensen van verschillende religies vermijden elkaar op straat; er wordt heel raar opgekeken als een christen een moslim omhelst.” Deze diepe kloof tussen religieuze gemeenschappen in Kameroen beïnvloedt vrijwel elk aspect van het leven en maakt samenwerking moeilijk.

Onze aanpak

FoRB III richtte zich op het verminderen van deze spanningen door – bijvoorbeeld – het opzetten van interreligieuze vredescomités in verschillende dorpen, waaronder Godola. Deze comités brengen mensen met verschillende religies en religieuze leiders samen om te werken aan bewustwording, dialoog en samenwerking. De deelnemers werden getraind in leiderschap, conflictoplossing en mensenrechten, met als doel bruggen te bouwen tussen de verschillende geloofsgroepen.

Het marktplein in Godola

M. Temwa, een religieuze leider uit Blangoua, zag met eigen ogen wat voor impact dit had in zijn dorp. “Door FoRB III werd ik in 2020 onderdeel van het vredescomité in Blangoua. De relatie tussen christenen en moslims was toen erg slecht; zelfs kinderen vochten op school vanwege hun religie,” vertelt hij. Dankzij de activiteiten van het comité heb ik een duidelijke verandering in mentaliteit gezien. “Mensen met verschillende religieuze achtergronden spelen nu samen, vieren feestdagen met elkaar, en werken samen in bijvoorbeeld landbouwprojecten,” zegt M. Temwa. “Zelf ben ik ook veranderd; mijn vooroordelen en wantrouwen tegenover andere religies zijn verdwenen.”

De impact

De vredescomités hebben dus significante veranderingen teweeggebracht in de gemeenschappen waar ze actief zijn. Ook in Godola, waar christenen en moslims nu samen werken aan gemeenschapsprojecten. Iets dat voorheen ondenkbaar was. Abakar vertelt: “In het begin was het moeilijk om de groepen bij elkaar te krijgen, maar door samen openbare ruimtes, kerken en moskeeën schoon te maken, lieten we zien dat samenwerking mogelijk is.” Salihou voegt toe: “De mensen waren verbaasd toen ze ons samen zagen werken, maar na verloop van tijd begonnen ze zich bij ons aan te sluiten.”

Ondanks deze vooruitgang blijven er uitdagingen. In sommige gevallen, zoals een recent conflict over een voetbalteam in Godola, blijft de strijd tussen religieuze groepen bestaan. Toch geven de vredescomités hoop. “Het idee dat de ene religie superieur is aan de andere, begint te verdwijnen,” zegt Salihou. “Als we doorgaan met deze inspanningen, kunnen we stap voor stap verandering brengen.”

In Godola zijn christelijke en islamitische jongeren nu vrienden geworden

Hoop voor de toekomst

Het FoRB III-project heeft laten zien dat duurzame verandering mogelijk is, zelfs in regio’s met een complexe geschiedenis van religieuze spanningen. Door het bevorderen van dialoog en samenwerking, hebben de vredescomités in Noord-Kameroen bijgedragen aan het herstel van vertrouwen en begrip tussen christenen en moslims. De weg naar vrede is lang en vol obstakels, maar de stappen die gezet zijn, wijzen in de richting van een toekomst waarin respect en gelijkwaardigheid de norm worden.

Mensen zoals M. Temwa, Abakar en Salihou spelen hierin een cruciale rol. Hun ervaringen laten zien dat met geduld, volharding en de bereidheid om naar elkaar te luisteren, vrede en verzoening mogelijk zijn. Hoewel FoRB III nu is afgerond, blijven de lessen en netwerken die zijn opgebouwd bijdragen aan een vreedzame toekomst voor Kameroen, waar interreligieuze samenwerking geen utopie meer is, maar een realiteit die dagelijks wordt geleefd.