Het eiland Mindanao in de Filipijnen is al decennialang een broeinest van conflicten tussen christelijke migranten, de Moro en de Inheemse gemeenschappen. Dit heeft diepe wonden geslagen en voor veel verdeeldheid en wantrouwen gezorgd. Het doel van het Freedom of Religion and Belief (FoRB) III-project, dat we samen met Human Security Collective en lokale partners uitvoerden, was om hier verandering in te brengen. Het project, dat liep van 2020 tot 2023, richtte zich op het doorbreken van vooroordelen en het bouwen van bruggen tussen deze groepen.

Het probleem

Op Mindanao leven mensen dagelijks met de gevolgen van decennialange conflicten en het diepgewortelde wantrouwen dat hier uit voort is gekomen. Inheemse gemeenschappen worden geconfronteerd met discriminatie en zien hun land regelmatig in beslag genomen, terwijl de moslimbevolking (Moro’s) vaak wordt gestigmatiseerd en uitgesloten. Geweld is een terugkerend probleem, met families die geliefden verliezen door willekeurige aanvallen en wraakacties. Kinderen groeien op in een klimaat van angst, waar ze op school gepest worden vanwege hun afkomst en religie. Veel mensen voelen zich gedwongen om in gescheiden gemeenschappen te leven, waarbij de angst voor de ander steeds verder toeneemt en vreedzaam samenleven steeds moeilijker wordt. Jongeren in deze gemeenschappen waren bijzonder kwetsbaar voor radicalisering, gevoed door een gebrek aan dialoog en begrip.

Carmelito, een 60-jarige man van de Inheemse Teduray-gemeenschap, illustreert dit probleem. “Als Teduray werd ik dagelijks gediscrimineerd,” vertelt Carmelito. “Mensen zeiden dat wij stinken en dom zijn. Dat maakte me boos en verbitterd, en ik ging geloven dat mijn religie de enige juiste was.”

Onze aanpak

Om deze negatieve spiraal te doorbreken, richtte FoRB III zich op het bevorderen van interreligieuze samenwerking en het opbouwen van wederzijds begrip. Dit deden we bijvoorbeeld door het organiseren van ‘Culture of Peace’-workshops, waarin lokale autoriteiten, religieuze leiders en gemeenschapsleiders werden getraind in conflictbemiddeling en geweldloze communicatie. Het doel was om vooroordelen te verminderen en vertrouwen op te bouwen tussen verschillende groepen.

Carmelito was aanvankelijk sceptisch, maar besloot toch deel te nemen aan de workshops. “Tijdens de seminars realiseerde ik me hoe schadelijk mijn eigen vooroordelen waren,” zegt Carmelito. “Ik begon in te zien dat mijn negatieve gedachten bijdroegen aan de conflicten in mijn gemeenschap.” Zijn deelname leidde tot een persoonlijke transformatie, en hij werd een actieve pleitbezorger voor religieuze tolerantie. “Ik wil dat deze nieuwe manier van denken zich verspreidt, ook nu het project is afgelopen. We moeten elkaar respecteren en met elkaar samenwerken.”

Noraisa Salik, een 53-jarige Moro, groeide op in een familie die christenen haatte vanwege gewelddadige conflicten in het verleden. “Mijn vader heeft jarenlang een wrok gekoesterd, maar dankzij de ontmoeting met een christelijke leider begon hij zijn haat te verwerken,” vertelt Noraisa. Geïnspireerd door haar vader, zet Noraisa zich in om anderen te helpen dezelfde stappen te zetten. Onder haar leiding heeft IMAN, een door Mensen met een Missie ondersteunde organisatie, veilige ruimtes gecreëerd waar leden van verschillende gemeenschappen met elkaar in gesprek kunnen gaan. “We proberen de angst en vooroordelen te overwinnen door mensen uit hun bubbel te halen en samen te brengen in een veilige omgeving,” zegt Noraisa.

De impact

FoRB III heeft een significante impact gehad op Mindanao. De aanpak van dialoog en samenwerking heeft ervoor gezorgd dat oude wonden langzaam beginnen te helen. Dankzij de inspanningen van leiders als Carmelito en Noraisa zijn de eerste stappen gezet naar een vreedzame samenleving, waarin respect en begrip centraal staan.

“Vroeger dacht ik dat het onmogelijk was om in vrede samen te leven met andere groepen,” zegt Carmelito, “maar nu weet ik dat het kan, zolang we bereid zijn om naar elkaar te luisteren en van elkaar te leren.” Noraisa sluit zich hierbij aan: “De weg naar vrede is lang en moeilijk, maar ik geloof dat we met geduld en volharding onze gemeenschappen dichter bij elkaar kunnen brengen.”

De ervaringen van Carmelito en Noraisa zijn slechts een paar voorbeelden van de vele levens die door het FoRB III-project zijn veranderd. Hoewel het project nu is afgerond, blijven de netwerken en de lessen die zijn geleerd bijdragen aan een duurzame toekomst voor Mindanao, waar vreedzaam samenleven geen droom meer is, maar een realiteit die stap voor stap wordt opgebouwd.