Polarisatie en radicalisering tegengaan in een verdeelde wereld
Het internet heeft de manier waarop conflicten ontstaan en zich verspreiden ingrijpend veranderd. Online platforms kunnen verdeeldheid aanwakkeren, maar ze kunnen ook worden ingezet om bruggen te bouwen, radicalisering tegen te gaan en sociale samenhang te bevorderen. Bij Mensen met een Missie zetten we digitale middelen bewust in als onderdeel van ons vredeswerk. We zorgen ervoor dat deze tools bijdragen aan verbinding in plaats van verdeeldheid. Zo gebruiken we digitale strategieën om schadelijke verhalen te ontkrachten, extremisme te voorkomen en de dialoog tussen gepolariseerde groepen te stimuleren.
Het digitale strijdveld van vandaag
Digitale technologie is tegenwoordig niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. De invloed ervan op sociale en politieke ontwikkelingen is enorm. Door algoritmes die vooral verontwaardiging en conflict aanjagen, neemt online polarisatie toe en worden tegenstellingen in de samenleving dieper. Ook de manier waarop mensen geradicaliseerd raken is veranderd: extremistische groepen maken gebruik van sociale media, gamingplatforms en berichtendiensten om volgers te werven en verdeeldheid te zaaien. Het is daarom belangrijker dan ooit om deze dreiging het hoofd te bieden.
Maar digitale tools zijn niet alleen een risico – ze bieden ook kansen. Ze kunnen krachtige middelen zijn om vrede te bevorderen, dialoog op gang te brengen en verbondenheid tussen mensen te versterken. Bij Mensen met een Missie zien we de mogelijkheden van digitale platforms om schadelijke overtuigingen aan te vechten en onderling begrip te vergroten. Door gerichte projecten en samenwerkingen zetten we technologie in om tegenstellingen te overbruggen, online haatspraak aan te pakken en gewelddadig extremisme te voorkomen.
Digitale vredesopbouw: essentieel in de 21e eeuw
Traditionele vredesopbouw richt zich vaak op lokaal contact en beleidsbeïnvloeding. Maar tegenwoordig is ook de digitale wereld een belangrijk strijdtoneel geworden. Hier worden verhalen gevormd, identiteiten versterkt en conflicten juist opgevoerd of juist afgezwakt. Onze ervaring laat zien dat digitale vredesopbouw niet zomaar een hulpmiddel is, maar een essentieel onderdeel van hoe we conflicten in deze tijd het beste kunnen aanpakken.
Een voorbeeld hiervan is het Templeton #Harmony Project. Dit tweejarig programma, uitgevoerd door de Universiteit Utrecht en Mensen met een Missie en gefinancierd door de Templeton World Charity Foundation, streeft ernaar een model te ontwikkelen waarin socialmedia-influencers bijdragen aan het verminderen van polarisatie. Het project richt zich op drie landen die zowel cultureel divers als sterk gepolariseerd zijn: Indonesië, India en Irak. Doel is om te begrijpen hoe online influencers kunnen helpen om tegenstellingen te overbruggen en verdeeldheid te verminderen. Met verschillende onderzoeksmethoden wordt gekeken naar hun bereik, hun aanpak en hun impact. De inzichten uit het onderzoek worden omgezet in duidelijke handvatten: trainingsmateriaal, beleidsadviezen en praktische richtlijnen die wereldwijd toepasbaar zijn.
Als onderdeel van dit project werkte Mensen met een Missie onlangs samen met het Gusdurian Network om de eerste reeks proefworkshops in Indonesië te organiseren. Deze bijeenkomsten, gehouden in Yogyakarta en Solo, brachten jonge influencers, journalisten en NGO-medewerkers bij elkaar. Samen bespraken ze hoe online polarisatie werkt en hoe je daar iets tegenover kunt zetten. In praktische sessies maakten ze zelf digitale content die bedoeld is om bubbelvorming te doorbreken en schadelijke verhalen tegen te spreken. Deze pilot is een belangrijke eerste stap om de training verder te ontwikkelen en op termijn ook in andere landen toe te passen.
Online radicalisering en haatspraak tegengaan
Naast polarisatie richten we ons ook op de digitale wervingsmethoden van extremistische groepen. Onze partner Peace Generation Indonesia (PeaceGen), onderdeel van het JISRA-project, ontwikkelt vernieuwende manieren om radicalisering onder jongeren te voorkomen. Ze signaleerden dat extremisten zelfs games gebruiken om jongeren te rekruteren. Daarom heeft PeaceGen speciale games ontwikkeld die juist de waarden van vrede en verdraagzaamheid bevorderen. Deze interactieve spellen helpen jongeren om kritisch naar verdelende boodschappen te kijken en veerkracht op te bouwen tegen extremistische ideeën.
Ook het Anti-Human Trafficking Network in Indonesië gebruikt sociale media als krachtig middel om bewustzijn te vergroten. De Youth Task Force, een belangrijk onderdeel van dit initiatief, ontwikkelt online campagnes om jongeren te waarschuwen voor mensenhandel en hen weerbaar te maken tegen online rekrutering. Deze campagnes bereiken duizenden kwetsbare jongeren en voorzien hen van kennis en strategieën om zichzelf te beschermen.
Digitale acties tegen gendergerelateerd geweld
In Bolivia zetten onze partners sociale media in om geweld tegen vrouwen tegen te gaan. Ze zien dat misinformatie en culturele opvattingen dit soort geweld soms normaal maken. Daarom organiseren ze workshops over sociale media, vrouwenrechten en digitale actie. Dankzij deze trainingen kunnen lokale activisten met online storytelling aandacht vragen voor gendergerelateerd geweld. Ze vergroten het bewustzijn in hun gemeenschap én brengen het onderwerp op de politieke agenda.
Oproep tot gerichte investeringen in digitale vredesopbouw
Wat al dit werk laat zien: investeren in digitale vredesopbouw is geen luxe, maar noodzaak. Conflicten en polarisatie aanpakken vraagt vandaag de dag om een dubbele aanpak: stevig geworteld in lokale gemeenschappen én strategisch aanwezig in de digitale wereld. Digitale initiatieven die lokaal zijn afgestemd en gebaseerd op onderzoek, zijn essentieel om de invloed van extremistische verhalen te verkleinen en om veerkrachtige, inclusieve gemeenschappen op te bouwen.
